Deprecated: Function create_function() is deprecated in /mnt/ftp/irg/public_html/static/zwingli-briefe/pmwiki.php on line 499

Deprecated: Function create_function() is deprecated in /mnt/ftp/irg/public_html/static/zwingli-briefe/pmwiki.php on line 499
Huldrych Zwingli Briefe - 386

Institut für Schweizerische Reformationsgeschichte

386

<< Nr. 385 | Index | Nr. 387 >> 

Absender: Zwingli

Empfänger: Vadian

Ort: Zürich
Datierung: 22 IX 1525

Vorlage: Huldreich Zwinglis sämtliche Werke, vol. 8 (Leipzig: Heinsius, 1914) (Corpus Reformatorum 95), 370-374




--370--

Gratia et pax a domino.
Omnem tragoediam nostram ex ordine reddet Christianus, cui
omnia memoravimus, pręstantissime Vadiane. Res ipsa atrocitatis
plurimum habet; sed Iupiter almus sua voce nutuque omnia sic reget,
ut in eius gloriam cedant. Quod sęnatus paulo lenius cum perduellione
isto deprehenso egit, nihil te moveat; stimulus fuit ista cessatio ad
rem constantius posthac gerendam. Incidunt nonnunquam in civitates
ceu in humana corpora valetudines, quas cordati masculique cives sic
deinde curant et cavent, ut satius videant esse ac utilius nonnunquam
incidere, quam perpetua sanitate frui. Istud enim cautos reddit ac
sollicitos, hoc vero supinos ac dissolutos. Medentur nunc omnes boni
casui isti, ut nihil sis desideraturus. Sed ecce, cum iam hanc epistolę
partem absolvi, cum Christiano demum collocutus didici non proxima
rediturum esse ad vos, unde et huic epistolę non fui ausus, quę cupio,

--371--

credere; brevi dabitur fidus aliquis tabellio, cui committere liceat
cartam animi consiliorumque nostrorum nunciam. Sunt enim, quę et
te et vos omnes scire interest. Nunc Binderum monui, ut, quemadmodum
petivisti, consceleratorum istorum audaciam describat.
State immoti atque alacres, nihil veriti subventaneas istorum minas,
qui umbra se terrere putant. Noster sęnatus ne unguem quidem
latum cessit a proposito pietatis itinere, et hi, quorum instigatione
creditur Helvetios quosdam subornari, vix hiscere sunt ausi, ut
equidem audio, in sęnatu. Scriba iste spurius, congerro soceri tui,
copiam loquendi cum petivisset consulque negaret, audax tamen belua
ordiri quiddam fuit ausa, cum iam de respondendo esset manifeste
deliberatum. Ibi defunctus consul Roestius hominem accipere;
verum antequam quicquam suarum versutiarum profudisset, sic est
cęterorum quoque indignatione lapidatus, ut, nisi vehementer infoelix
sit futurus, discere merito debeat non maledicere vel blasphemare.
Nihil est vobis metuendum, quemadmodum ex literis nostris propediem
disces. Furiosas istas tygrides benigne, si veniant, potestis tractare,

--372--

ne scilicet aliquid dissidii apud vos pariant, nihil alias crudelitatem
earum veriti.
Salvos iube nostro nomine fratres omnes, uxorem, liberos, Sertorium
et Ioannem Gebentingerum.
Vale.
Ex Tiguro 22. Septembris M.D.XXV.
Huldrichus Zuinglius, tuus.
An herren doctorn Joachim von Watt,
sinen günstigen herren und fründt.
Beilage: Georg Binder an Vadian.
Non immerito quidem tam adversis rumoribus rerum nostratium vos perculsos
esse scribis, Vadiane optime. Sunt enim, qui, quum crudeliter agere non
possint, quod ab aliis crudeliter actum aut dictum est, crudelius atque maiore
attrocitate [!] referant, ut verbum dei eiusque precones et assectatores omnibus
odiosos faciant. At nos. contra decet semper imperterritos esse, ut qui soli deo
confidimus atque, utcunque ille nobiscum agat, semper recte agi. Verum plane
noctuas Athenas, ut dicitur, ferre viderer, si te, qui et verbo et spiritu doctior
es, docere velim; hortari tamen licuit. Nunc itaque tragoediam omnem, utut

--373--

acta est, nostris verbis prosequar. Es sind zwen zellen, einer ein wäber, der
ander ein metzger, bym wynn eins worden (also hatt der ein am seil veriähen) unnd
einandren bracht, sy wellind dem Zwingli die fenster inwerfen, nimirum gratificaturi
quibusdam, quibus Zuinglius semper adversus est. Unnd nach der 9. stund
sind sy an die Kilchgasß kommenn unnd habend angefangen, dem custor Heinrico
Utingero heruß rueffen, sprächende: wo bist? gang heruß, du langer ketzer! du
bist ein zwölfpot wie Iudas etc. Darnach eim andren, gotlosen pfaffen ein ägersten
im keffy gestreyt unnd zerrissen. Demnach an Zwinglis thür gestossen unnd geruefft:
gang heruß, du rotten Uoly! das dich gotz ertrich schend als ketzers, du dieb, chuegehyer,
Glarner chuegehyer, weltverfuerer! das dich gotz † schend etc.; tam crudeliter omnia,
ut Erynnes ac Furias ab inferis excitatas esse credideris, immo crudelius: wo
ist din kleiner huff? Es gat dir wie den teufferen; wir wend die ketzer all töden
Omnia autem simulata voce, ita ut omnino agnosci non possent, etc. In dem
stuond Zwingli uff zuo sim schwert, luogt, ob man im nit inß huß gestigen wer. Als
er aber nieman fand, hatt er nieman wellen weken; gedacht wol, was für ein uffruor
worden were, wo er oder ieman geschrüwen hett. Also wurdend im die fenster alle
zerworffen. Do sprach er zuo inen: ir mörderschen böswicht, habend ir etwas an mir
zuo sprechen, worumb suochend ir mich nit tags? Sprach einer: ich wand, du furchtist
dir nit. Sprach er: ich fürcht dich ja nit, wen ich by dir in eim finstern wald were.
Sprach diser: so kum herab! Sprach Zwingli: wenn du frumm werist, ich wolt zuo
dir. Also wurffend sy für und für mit großen schwueren unnd unmenschlichen worten:
o we, we, der dieb hatt nut gantzes me, etc. - das nit müglich ist, ze schryben. In
dem was kein nachpur, der ützid sprech; dann es sind fast all pfaffen und eins teils
krank lüt, also das niemans herfür wolt. Ich hatt ouch min harnasch unnd schwin=
spieß an, gedorfft aber allein ouch nit heruß; daran mir fast we gschach; denn sy
sprachend: wo hast din kleinen huffen? Also schiedend sy by langem mit irem gschrey

--374--

unnd ungestuemy hinweck, das niemans ander gedacht hett, es were ein hinderhuot
vorhanden. Es was ouch der prior von Torberg in siner kamer; der hatt nüt, das
er werfen könd, denn houptküssy. Zuo dem kam Zwyngli unnd trost inn: er solt nit
erschrecken, man mueßty deß gwonenn. In summa: Zwingli was wol besind unnd
unerschrocken. Am andren tag fand man den einen in eim kleinen fesslin; den hatt
man in mörderthurn gelegt. Der ander ist durch die schnelly hinuß geschwummen.
Reliqua, quę maioris ponderis erunt, in literis Zinglii reperies. Ego occupatissimus
sum in transferendo "Subsidio Zinglii". Volui tamen tibi gratificari,
quantum licuit.
Vale in Χριστῷ Iesu, domino nostro, cum coniuge ac liberis.
Saluta meo nomine fratrem tuum Hieronymum sororem Otiliam etc.
Huettend üch vor den secteren.
Georgius Binderus tuus.
An her doctor von Watt zuo Sanct Gallen,
minen günstigen unnd sunders lieben fründ.