764

<< Nr. 763b | Index | Nr. 765 >> 

Absender: Haller, Berchtold

Empfänger: Zwingli

Ort: (Bern)
Datierung: 7 X 1528

Vorlage: Huldreich Zwinglis sämtliche Werke, vol. 9 (Leipzig: Heinsius, 1925) (Corpus Reformatorum 96), 568-570

--568--

S.
Novissime scripseram ad te, charissime Huldriche, rerum nostrarum
miserabilem et ferme deploratam faciem, quę adeo non mutatur,
ut quottidie in peius cedat. Seditiosorum concursus sunt quottidiani.
Nunc illud, nunc aliud malum minantur. Recusant census, decimas,
omnia iura omnemque obedientiam magistratui praestare, nisi ad omnia
conniveat. Revocant missam. Mittunt missatores Silvani, quotquot
nostrates petunt. Interim Marcus e Steig, Simon quidam ex
Aeschi, Heinricus, Rellicani levir ex Grindelwald, et multi alii

--569--

e suis parochis [!] truduntur. Succedunt missarii. Acceditur quottidie
congregationi eorum. Interim senatus noster dissipatus, vindemiarum
praetextu, stupidus totus, ab euangelicis desperatus et omnis consilii
expers, ab impiis mussitant, susurrant, animo occurrunt, nunc nunc
suum Messiam advenisse sperantes. Cives et diacosii obmurmurant,
dolent, clamant, sed sine zelo, sine consilio, sine ratione. Ita languet
Christus aput nos. Clamamus ministri verbi, urgemus, monemus,
obsecramus, a periculis, ab honestate atque ab omnibus persuademus;
sed surdo narratur fabula. Hoc siquidem omnem incutit timorem,
quod Berna nescit, quos vere filios habeat per totam ditionem, quosve
spurios. Exercitum in seditiosos haberet copiosissimum; sed cui tuto
se credere ausit, vix hominem superesse timet. Quod si viri Tigurini
advocentur, nostri male consulent, si ipsi non primi fuerint. Congregato
senatu et diacosiis sese mutuo non audiunt. Quod senatus prorogat,
rem deliberate agere volens, id male suspicantur cives. Ita inconsultis
rebus discedunt. Hac die vocantur e vindemiis senatores omnes.
Clamant impii: Man söll nitt hiczig sin, die sach wol betrachten. Interim
numero seditiosorum additur. Ah, quis nos tandem liberabit? Christi
res agitur; quod si is perpetuo sua auctoritate abesse velit, peribimus
omnes. Consultum mihi videretur, modo et tibi, quod si magistratus
vester legatos Bernam amandaret, qui consolarentur, monerent periculorum,
exhiberent auxiliares Tigurinorum copias et similia, quibus
Ursus vel e somno excitatus rebus suis fortius dispiceret. Subordinavimus
hodie Trempium, ut coram diacosiis exigat legatos ad vos mitti.
Quod si consultum fuerit, eo melius; nam cito amandabuntur. Sin
minus, a tuis mitti non incommodum fore sperarem. E meo omnia
sunt. Obsecro, age, consule, cum tuis confer, quibus tandem mediis
huic malo commode succurri possit. Consuluerat novissime magistratus

--570--

omnem violentiam passurum usque dum montes nivibus opplerentur,
et iam Silvanis non pateret aditus ad nostrates, nec nostrates ad eos
fugere possent. Sic citra omnem belli apparatum noctu capi possent
primarii et seditionum capita. Sed quo magis res procrastinatur, eo
magis invalescit Sathan et Antichristus. Tuę igitur prudentię committo
omnia perpendenda. Nam video multa a nostris turpiter negligi.
Et nos quoque erga seditiosos traducunt impii, quod non desinamus
excitare magistratum et plebem adversus eos. Sed hęc nihil. Habes
cordis mei vulnera penitissima, charissime Huldriche.
Vale.
7. Octobris anno M·D·xxv111.
Tuus ex animo Hallerus.
Huldricho Zuinglio, fratri suo charissimo unice observando.