620

<< Nr. 619 | Index | Nr. 621 >> 

Absender: Haller, Berchtold

Empfänger: Zwingli

Ort: (Bern)
Datierung: 16 V 1527

Vorlage: Huldreich Zwinglis sämtliche Werke, vol. 9 (Leipzig: Heinsius, 1925) (Corpus Reformatorum 96), 138-140

--138--

S.
Pro sollicitudine tua, charissime Huldrice, perpetuo tibi gratias
agimus, qui hactenus oculatiorem in gregem nostrum te absens praestitisti,
quam nos praesentes potuerimus. De catabaptistis duobus scis
proculdubio, quid actum sit. Alter Ioannes Seckler, alter filius
Laurentii Horrútiner erat. Reliqui sex e carcere emissi se ad
concertandum nobiscum, exigentibus id dominis, obtulerunt; quodsi
clara scriptura possint convinci, baptismum parvulis aut praestitum
ab apostolis aut praestari posse, velint omnino obsequi, sin minus,
ut omnino sperant, magis obediendum deo quam hominibus [Act. 5. 29].
Interim nuncii dominorum ad ecclesias singulas pro libertate verbi
mittuntur, post quorum reditum praesente Tilemanno, Trempio
atque aliis duobus senatoribus rem aggrediemur, et utinam tam

--139--

armati simus contra eos verborum dicacitate, qua mire hoc hominum
genus pollet, quam securi sumus de baptismate parvulis praestando.
Urgent: quia non sint baptisati iuxta praescriptum aut usum apostolorum,
ideo se non censeant prius baptisatos; nam verbo domini sit
additum. Tu itaque data occasione doceas, num ceremonię papisticę
in totum perdant rationem baptismi. Quod si sic, cogimur omnes
rebaptisari; sin minus, facile tolerari possunt ob infirmos, modo
erudiantur, ne quid fiducię in illas collocent. Facile roborari possunt
missarum et omnium rerum pollutiones. Sic argumentantur. Vidimus
super ea, quae de baptismo congessisti; at ut rem dilucidius nobis
aperias, precamur. Reprehendunt unice in me, quod contionibus
addo anniversariorum declamationem, quam cum sine tumultu omittere
nequeam, et si dudum verbo omnia attigerim, nolunt tamen tantum
a me nostratibus condonari, sed semper in ore habent: "Exite de
medio illorum, et separemini [!] ab illis", dicit dominus 2. Cor. 6. [17].
Iam non negant, Christianum posse gerere magistratum, modo pie id
fiat; iusiurandum tamen qualecunque praestare nolunt. Nusquam sibi
constant, et cautione magna nobis opus erit. Ioannes Seckler
ad vos divertit. E Basilea oriundus est. Fac, ut ecclesia tua
sedulo pro nobis oret. Cęterum quod hactenus de duobus quibusdam
ad euangelizandum doctis scripseras, sic habe: Francisco nondum
deputatus est victus aut merces, e qua vivat. Quamprimum id factum
fuerit, cupimus uterque aliquem linguis doctum fovere, modo paucis
nobiscum contentari velit, et in re domestica nonnihil nos iuvare aut
potius servire. Franciscus aput hallerum quendam pauperem
at doctum fuisse refert, quem pro se optaret. Omnia aput nos care
venduntur foro. Pauperes fratres ferme quottidiani sunt. Sed iis
nihil obstantibus, ubi hominem modestum, non insolentem, non contentiosum
et bonę vitę habere possemus, expensis nihil deesset. Tu
igitur age, ut confidimus, nec festinatione opus est, donec te rerum
nostrarum certiorem reddiderim. Scribam enim, quando talem ad nos
amandare possis et debeas.
Luteri libellum nondum vidimus, sed e Basilea expectamus.
Quamprimum tua fuerint praelis excussa, scio nos non carituros.
Leonardus ille, qui has tibi defert literas, olim Francisci
diaconus fuit in Wertheim, quem propter eucaristiae sententiam

--140--

pulsum et exulantem cum uxore tibi commendamus. Rem suam omnem
coram referet. Aput nos non erat locus, necdum erit, donec verbo
dominus ostium latius aperiat [Col. 4. 3].
Cuonrado, Halleri socio, dicere poteris, ut amicis bonis et
fratribus in Thun scribat, quatenus illi pro eo solliciti sint. Hi plus
possunt quam nos. Hoc unum scio, Thunenses verbi domini famelicos,
concionatoribus male provisos.
Sat est. Vale et nos unice tibi commendatos semper adserva.
Non reliquissemus hominem hunc, nisi eum iureiurando a ditione nostra
amandari timuissemus, quia coniugatus est; nondum enim nobis constat,
num toleraturi sint coniugatos sacerdotes exteros. Speramus
optime; sed sic sperandum erit, ne importune spem praevertamus.
Trempius, Nollius, Hagius, Tilemannus legatione funguntur
ad praefecturas.
Salutabis quęstorem Werdmüller, Röstium, Leonem, Pellicanum,
Hallerum, uxorem et liberos, adeoque omnes. Salutant
vos Wattenwilii.
Rursum Vale.
16. Maii anno 27.
Bertoldus Hallerus, ex animo tuus.
Huldrico Zuinglio, Tigurinorum ecclesiastę, fratri et maiori suo
indubitato, summe semper observando.